Niedługo temu świat zobaczył raport “The Future of Casing – Review of Casing Materials and Availability of Peat for Mushroom Cultivation“ Ralph Noble , Helen Grogan , Eoghan Corbett , Greg Seymour”.
Agencja UMDIS poprosiła Doktora Nikodema Saksona opowiedzieć o czym w nim chodzi i jakie to ma dla nas znaczenie.
U podstaw powstania tego raportu stoją dwie przyczyny. Pierwsza to oczekiwania australijskich producentów pieczarki aby uniezależnić się od importu torfu, który jest podstawowym składnikiem okrywy wykorzystywanym w tym kraju. Z punktu widzenia Polski może on być bez znaczenia ale nie zupełnie. Może dostarczyć odpowiedzi na pytanie jak produkować okrywę bez torfu. Pod warunkiem, ze użyte do jej produkcji surowce będą dostępne także w Polsce lub technologia będzie na tyle uniwersalna, że będzie można zastąpić je surowcami krajowymi. W przeciwnym wypadku przyjęte rozwiązania będą miały charakter lokalny. Druga, która z punktu widzenia polskich producentów pieczarki, jest ważną przyczyną, to zapowiedz władz Wielkiej Brytanii, że po 2030 roku nie będą dopuszczone do obrotu, w tym kraju, pieczarki wyprodukowane na okrywie z torfu. Wielka Brytania to ważny rynek zbytu dla polskiej pieczarki. Czy kraje w Unii Niemcy, Niderlandy czy Francja będą chciały postąpić podobnie na to trudno odpowiedzieć. Wypowiedzi przedstawiciela władz niemieckich na konferencji z okazji 70 – lecia Niemieckiego Związku Producentów Grzybów świadczą o braku wprowadzenia takiego wymogu bez uwzględnienia interesów ich producentów pieczarek. Przejedzmy do przypadku brytyjskiego. Powodem w prowadzenia sprzedaży pieczarek bez torfu jest ochrona krajobrazu i zasobów naturalnych w tym przypadku torfowisk wysokich sfagnowych. Trudno dziwić sie takiemu stanowisku, gdyż torfowiska takie ulegają degradacji w trakcie pozyskiwania torfu i nie mogą się odtworzyć. Ma on charakter kategoryczny i odnosi sie do wszystkich dostawców pieczarek na rynek brytyjski i stawia branżę przed szybkim znalezieniem rozwiązania; okrywy bez torfu.
Inny wskazywany czynnik jakim jest zakaz pozyskiwania torfu w krajach Unii należy uznać za nie znaczący. Zawsze możliwy jest import torfu a przyznane koncesje zapewnia surowiec do produkcji okryw z torfu na długie lata.
Polska ma najlepszą okrywę do produkcji pieczarek. Od początku lat dziewięćdziesiątych wykorzystuje do produkcji okrywy torf niski (łąkowy) głównie turzycowy i trzcinowy o odczynie słabo kwaśnym i wysokiej zawartości wapnia, często pozyskiwany wraz z wapnem łąkowym i gytią. Pozyskiwany na mokro i w zasadzie po dodaniu wapna defekacyjnego otrzymuje sie gotową okrywę. Ich wprowadzenie było moja osobistą odpowiedzią na poważny problem porażenia upraw biała zgnilizną jaki miał miejsce w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych. Wynikał on z nieumiejętnego prowadzenia dezynfekowania termicznego okryw z tych torów i uleganiu jej infekcją białą zgnilizną z otoczenia pieczarkarni po tym zabiegu. Torf pozyskiwany z naturalnych środowisk, głownie łąk, gdzie bytować może pieczarka łąkową. Pozyskiwanie tego torfu prowadzi do odtwarzania wcześniej istniejących zbiorników wodnych, które wobec stepowienia kraju stanowią istotne źródło retencji wody. Takie torfowiska stanowią 95% wszystkich zasobów torfu. Oznacza to, że nie spełniają one warunku ochrony torfowisk sfagnowych. Moim zdaniem wprowadzenie zakaz wykorzystania torfu wysokiego sfagnowega należy uznać za zasadny a nie torfu w ogóle. W szczególności, gdy jest i tak dostępny. Poza tym produkcja żywności powinna być traktowana inaczej niż roślin ozdobnych. Kopalnie torfu niskiego muszą uwzględniać wpływ na środowisko, są nadzorowane przez stosowne urzędy i po zakończeniu wydobycia obszar jest rekultywowany. Z reguły są to istotne dla otoczenia zbiorniki wodne.
Podsumowaniem tych rozważań jest pierwsze pytanie czekając na odpowiedz; czy zakaz odnosi sie do torfu sfagnowego czy też do wszystkich torfów? W przypadku pozytywnej odpowiedzi, że odnosi sie do torfu sfagnowego polscy producenci mają problem rozwiązany. Już dzisiaj mogą oznaczać, że polskie pieczarki nie produkowane sa na okrywie bez torfu sfagnowego. Wytwórnie okrywy mogą wystawiać takie certyfikaty.
Reasumując pieczarki powinny mieć oznaczenie, że wyprodukowano je bez udziału torfu wysokiego; sfagnowego a nie torfu w ogóle.
Zakładając, że zakaz będzie kategoryczny i odnosił się do wszystkich rodzajów torfów to polscy producenci musza posiadać okrywę spełniającą wymogi rynku brytyjskiego. Okrywę bez torfu.
Drugim pytanie brzmi czy można taka okrywę wyprodukować w sytuacji, gdy potrzeba w przypadku Polski aby zaspokoić oczekiwania rynku brytyjskiego około 30 tyś m3 okrywy w 2030 roku? Jeżeli zakaz uprawy na okrywach zwierających torf będzie powszechny to trzeba wskazane 100 m3 w kolejnych latach? Problem jest do rozwiązania ale wymaga innego podejścia:
- Wprowadzić uprawę na 3 cm warstwie okrywy. Zmniejsza to zapotrzebowanie na okrywę o 40%. Taka technologia uprawy istnieje i została opracowana w ramach przygotowania do zbioru owocników pieczarki robotem; wszystkie owocniki rosną osobno i nie ma potrzeby przerzedzania ręcznego. Ta technologia zakłada, że zbiornikiem wody dla plonowania pieczarki jest podłoże (zmiana funkcji okrywy) a w trakcie uprawy należy zapewnić stałe jej podsiąkanie do okrywy; niedopuszczenie do przeschnięcia powierzchni oraz takie sterowanie transpiracją z powierzchni skórki owocników oraz parowania z okrywy aby jak najmniej zużywać wody. W Polsce pieczarkę podlewa sie wyłącznie miedzy rzutami; konieczność zapewnienia przez co najmniej 7 dni do sprzedaży. Gęstość wiązania reguluje sie ilością wprowadzanego podłoża do okrywy aby uzyskać zakładane jej zasolenie.
Zmniejszenie warstwy okryw do 3 cm oznacza oznacza także, że okrywa może być o 40% droższa bez podnoszenia kosztów produkcji pieczarki.
- Produkcji okrywy bez torfu jest oparta o proces kompostowania, którego ocelem jest tworzenie humusu; odtwarzanie wierzchniej warstwy gleby na łąkach; miejsce naturalnego bytowania pieczarki. Wapno defekacyjne jest koniecznym składnikiem. Receptury i przebieg procesu; technologia jest przedmiotem opracowania przez każdą wytwórnię okrywy. W Polsce prace takie są prowadzone i powinny zakończyć sie wkrótce sukcesem.
Mieszanki z torfem.
Do objętości 50% okryw zawierającej torf wszelkie dodatki mają na celu zwiększenie jej objętości (wypełniacze) pozwalające na nakładanie jej do tradycyjnej wysokości 4,5 – 5.5 cm. Powinny być one co najmniej obojętne względem cech okrywy torfowej i być łatwo bio degradowane i masowo dostępne. Pozytywne wyniki wykonach mieszanek zaprezentowanych w raporcie spełniające powyższe kryteria wskazują, że warstwa okrywo wysokości 3 -3,5 cm jest wystarczająca do uzyskiwania wysokich plonów pieczarki, szczególnie, gdy uprawia się ją na dwa rzuty.
Warto śledzić ten problem. To nie ostania ingerencja zewnętrzna w funkcjonowanie branży. A Polska stje stale przed wyzwaniem jakim jest utrzymanie konkurencyjności wlanej uprawy aby utrzymać pozycje dominującego eksportera pieczarki na świecie.
Warto także na koniec zadać pytanie czy w przypadku braku okrywy bez torfu w Wielkiej Brytanii władze zdecydują sie na zamkniecie własnej produkcji pieczarek i oparcie rynku wyłącznie na z krajów, które wyprodukują pieczarkę na okrywie bez torfu?
In Europe, it is becoming increasingly difficult to obtain new permissions for peat extraction and several countries now have phase-out plans for the use of peat in professional horticulture, starting in 2026; there is also pressure from supermarkets to stop using peat in casing. Peat derived from the decomposition of sphagnum moss species has predominated for use in mushroom casing.
2030 and it is likely that other European countries will follow suit. Since the British mushroom market may also be closed to the import of peat-grown mushrooms, major exporting countries such as Ireland, Poland and the Netherlands would also be impacted.
A partial exemption on the use of peat for mushroom casing until 2030 is being considered, including restrictions on the allowed depth of peat casing and/or the percentage volume of peat inclusion in casing. Imports of mushrooms into Great Britain will need to meet the same regulatory requirements
The global annual volume of peat used in mushroom casing is 3.90M m3 .
Zakaz kopania a zakaz produkcji pieczarek na okrywie torfowej.NIKODEM SAKSON
DORADZTWO W PRODUKCJI PIECZAREK
60 – 476 POZNAŃ UL. BUSKA 3.
Tel.: +48 501 241 232.
E-mail: n.sakson@wp.pl
